كنترل رطوبت در سالنهاي پرورش طيور اهميت زيادي دارد زيرا اگر رطوبت سالن كاهش پيدا كند باعث افزايش گرد وخاك در سالن مي شود و همچنين اگر رطوبت افزايش پيدا كند باعث رشد ميكروب ها ، كاهش توانايي دفع حرارت حيوان ، كاهش ظرفيت تنفس طيور و در كل ناراحتي حيوان مي شود در سالن هاي مرغداري معمولا مشكل كمبود رطوبت پيش نمي آيد در صورتي كه چنين مشكلي وجود داشته باشد با آب پاشي كردن و يا تبخير آب با دستگاه هاي مه پاش مي توان رطوبت را بالا برد اما معمولا مشكل بالا بودن رطوبت وجود دارد رطوبت مناسب هواي سالن به دماي هوا و شرايط پرنده بستگي دارد يعني در حدود 60 تا 70 درصد ، رطوبت مناسب بستر براي جوجه هاي در حال رشد 20 تا 40 و براي پرندگان بالغ 10 تا 30 درصد است توانايي نگهداري بخار آب رطوبت هوا در دماهاي مختلف متفاوت است و هرچه دماي هوا بالاتر باشد اين توانايي بيشتر خواهد شد .
اصول تهويه موفق مرغداريها در طي زمستان نسبت به تابستان بسيار متفاوت است. تحت شرايط محيطي گرم، حداكثر جريان هوا به طور معمول لازم است تا به صورت مستقيم پرندگان را خنك گرداند. تهويه توسط ترموستات يا كنترلكنندهها برطبق درجه حرارت مرغداري تنظيم ميشود. زمانيكه هوا سرد است، از تماس هواي سرد بيرون با پرنده بايد جلوگيري شود. به علاوه براي كاهش هزينههاي گرمايي، فنها به ميران حداقل استفاده ميشوند. گرم نگه داشتن پرندگان به ميزان كافي با هواي سالم با كيفيت، هدف اوليه تهويه در هواي سرد است. تهويه در زمستان همچنين هدفي براي كاهش رطوبت از مرغداري براي حفظ شرايط بستر مناسب است. در هواي خيلي سرد حداقل تهويه فنها بايد توسط يك تايمر براي اطمينان از تهويه كافي براي حفظ كيفيت هوا و حذف رطوبت صورت گيرد. در زير خلاصه برخي از نكات كليدي تهويه موفق مرغداريهاي گوشتي در زمستان با تكيه بر تجارب مرغداريهاي صنعتي و يافتههاي تحقيقات دانشگاهي آمده است.
ملاحظات فني و اقتصادي در احداث سالنهاي نوين مرغداري
در چند دهه اخير پيشرفتهاي قابل ملاحظهاي در عملكرد طيور، بهويژه جوجههاي گوشتي صورت گرفته است كه اين امر ناشي از بهبود عوامل مديريتي، تغذيهاي، ژنتيكي، بهداشتي و بهكارگيري فنآوري در صنعت طيور ميباشد. جهت دستيابي به حداكثر توان ژنتيكي سويههاي امروزي بايد با نگاهي تازه و متفاوت به صنعت طيور نگريست. زماني ميتوان به بيشترين عملكرد و بازده دست يافت كه بتوان تمام نيازهاي پرنده را به طور دقيق تامين نمود. يكي از موارد مهم تأثيرگذار بر توليد و بازده مجتمع هاي پرورش طيور، تأسيسات و تجهيزات ميباشد. افزايش روز افزون هزينه هاي نيروي انساني و انرژي، اهميت استفاده از تأسيسات و تجهيزات نوين را چندين برابر نموده است.
مقدمه :هزينه كمتر توليد بيشتر بحث اصلي اقتصاد است يعني از نظر اقتصادي كاري بصرفه است كه با كمــترين هــــزينه بيشترين توليد را داشته باشد . در مورد دام و طيوراين مسئله مهمتر است چون مسئله بازار، روشهاي مختلف نگهداري ، استرسها ، بيماريها ، تغذيه ، مكان نگهداري و... مطرح است . چون مرغ تخمگذار حساس است بايد مكان نگــــهداري آن مناسب باشد يعني از نظر تهويه ، حرارت ، دستـــــرسي به دان وآب ، بهداشت و...كمترين مشكل را داشته باشــــــــــد تا استرسها باعث كاهش توليد نشوند.
مرغ وخروس اعم ازهيبريدهاي تجاري يامرغ وخروس بومي
پرورش مرغ وخروس،به منظوربهره برداري به صورت واحدهاي توليدگوشت(پرورش نيمچه گوشتي)،تخم مرغ(پرورش پولت ومرغ تخمگذار)،توليدگوشت مرغ وتخم مرغ محلي يابومي(پرورش مرغ وخروس بومي)جوجه يكروزه تجاري(پرورش مرغ مادرگوشتي وتخمگذاريامرغ مادربومي)،جوجه يكروزه مادر(پرورش اجدادگوشتي ياتخمگذار)وجوجه يكروزه اجداد(پرورش لاين گوشتي ياتخمگذار)انجام مي گيرد.
الف-ضوابط صدورپروانه تاسيس واحدهاي پرورش مرغ وخروس:
كليه ضوابط تاسيس واحدهاي پرورش مرغ وخروس اعم ازظرفيت،زمين ونقشه وجايگاه جهت انواع روشهاي بهره برداري فوق الذكربه صورت پرورش درسالنهاي پنجره بسته تمام اتوماتيك يادرسالنهاي پنجره بازياتهويه آزاد،چه به صورت پرورش برروي بستريادرقفس،در((جدول مشخصات واحدپرورش ماكيان))مندرج مي باشد.درخصوص رعايت فواصل نيز،رعايت ضوابط ذكرشده درجدول فواصل))الزامي است.
مديريت آبخوري
توزيع آب تميز براي جلوگيري از دهيدراته شدن جوجه در طول دوران پرورش لازم ميباشد. مصرف آب و دان بطور مستقيم با يكديگر مرتبط بوده و بدون مصرف آب كافي، مصرف دان كاهش و نتيجتاً ميزان رشد نيز كاهش مييابد. جهت افزايش ميزان رشد نياز مستمر به مدرنيزه كردن تجهيزات داريم.
بعنوان مثال يك پرنده در 10 سال پيش در 50 روزگي به وزني ميرسيد كه امروزه در 40 روزگي به آن وزن مي رسد (20% كاهش در سن كشتار) كه نشانگر لزوم افزايش توانائي تجهيزات موردنياز تا 20% ميباشد.
ساختمانهاي مرغداري از نظر طراحي شامل :
1- مرغداري گوشتي :
الف: سيستم باز
ب:سيستم بسته
2- مرغ مادر:
الف : سيستم باز
ب : سيستم بسته
سيستم بسته : الف: سيستم قفس ب : سيستم بستر
3-ساختمان انكوباسيون
جدا از نوع پرورش ونوع ساختمان كه تقسيم بندي شدبسته به نوع منطقه وشرايط آب وهوايي طراحي ساختما ن متفاوت است يعني اينكه نوع مصالح مورد استفاده متفاوت است بسته به ميزان سرمايه گزاري نيز در انتخاب نوع مصالح دخيل است چنانچه در مناطق شمال كشور وبسياري از كشورهااز چوب بيشتر استفاده مي شود جدايي از تفكيك موارد بالا جهت تهيه ساختمان مرغداري از هر نوع كه باشد طراحي آن در مناطق ايران به شرح زير است :