ساختمانهاي مرغداري چگونه بايد باشد

ساختمانهاي مرغداري از نظر طراحي شامل :
1- مرغداري گوشتي :
الف: سيستم باز
ب:سيستم بسته
2- مرغ مادر:
الف : سيستم باز
ب : سيستم بسته

سيستم بسته : الف: سيستم قفس ب : سيستم بستر
3-ساختمان انكوباسيون
جدا از نوع پرورش ونوع ساختمان كه تقسيم بندي شدبسته به نوع منطقه وشرايط آب وهوايي طراحي ساختما ن متفاوت است يعني اينكه نوع مصالح مورد استفاده متفاوت است بسته به ميزان سرمايه گزاري نيز در انتخاب نوع مصالح دخيل است چنانچه در مناطق شمال كشور وبسياري از كشورهااز چوب بيشتر استفاده مي شود جدايي از تفكيك موارد بالا جهت تهيه ساختمان مرغداري از هر نوع كه باشد طراحي آن در مناطق ايران به شرح زير است :

شكل ساختمان :
ساختمان را ممكن به اشكال ، ساده ودوسقفي ساخت . در نوع ساده كه بيشتر در مرغداري هاي كوچك عمل مي شود ازيك سقف مسطح ويا شيبدار استفاده مي شود شيب از جلو به عقب است واينكار هم سبب گرفتن نور بيشتري مي گردد وهم آب باران در جلوي ساختمان جمع نمي شود . در ساختمان دو سقفي ، تهويه بخوبي صورت گرفته سقف اصلي شيب دار است وفضاي بين سقف اول ودوم بعنوان انبار مي تواند مورد استفاده قرار گيرد .
مصالح ساختماني :
شامل چوب وآجروسيمان وبلوك وهمچنين ورقهاي فلزي وآلومنيوم و يا ايرانيت ، البته استفاده ازهركدام از اين مصالح داراي معايب ومزايايي است .
ساختمانهاي اداري ومسكوني بايد در مدخل فارم احداث شوند . اولين قدم در احداث واحد مرغداري محل مزرعه است و بايد به نحوي انتخاب شود كه با ساير مراكز پرورش فاصله داشته باشد البته با توجه به اينكه بيماريهاي مثل نيوكاسل و برونشيت از مسافتهاي بسياردور و از طريق مواد به راحتي منتقل مي شودوبعضي ازعوامل بيماري زا مثل MG از طريق تماس مستقيم و توسط انسان ويا مواد مختلف منتقل ميشود. درمناطقي مثل شمال كشور كه رطوبت نسبي زياد است وامكان استفاده از سيستم خنك كننده تبخيري موجود نيست سيستم آشيانه هاي باز توصيه مي گردد .
عمليات ساختماني :
پي ساختمان در صورت دائمي بودن ساختمان بايد به پي آن توجه زيادي نمود. تا بدين وسيله رطوبت لانه را به حداقل رساند. و ضد عفوني در آن به خوبي صورت گيرد. در كشورهاي اروپايي و آمريكايي در لانه هاي دائمي براي پي از كانگريت يا سمنت استفاده مي گردد .در ايران براي پي و پايه هاي ساختمان از شفته (مخلوط آهك،خاك، سنگ . آب) استفاده مي كنند. عمق پي 15 تا 60 سانتيمتر، و عرض آن حداقل دو برابر عرض ديوار بايد باشد. پي حداقل 40 سانتيمتر از سطح خاك بالاتر باشد تا رطوبت نتواند به آساني در لانه نفوذ كند .
 

كف ساختمان :
ف لانه بايد حداقل ۲۵-۳۰ سانتي متر از كف زمين مجاور بلند تر باشد تا از خشك بودن لانه اطمينان حاصل شود براي جلوگيري از نفوذ رطوبت زمين به داخل لانه و همچنين عايق بودن كف به خصوص در نقاطي كه زمين مانند شمال ايران طبيعتاً مرطوب است از يك لانه قير اندود و يا كاغذهاي مخصوص زير كف بايد استفاده نمود .
كف لانه ها را امروزه بهر دو گونه مي سازند : كف هاي معمولي و كف هاي توري . در طريقه استفاده از كف هاي توري كه به طور وسيعي در اسرائيل و آمريكا متداول است ولي هنوز در ايران مورد استفاده و توجه قرار نگرفته است كف اصلي لانه از زمين معمولي ساخته شده است و در آن هيچگونه مصالح ساختماني بكار نمي رود به فاصله يك متر از كف اصلي لانه كف ديگري از تور سيمي يا از نرده هاي چوبي نصب مي گردد مرغها را در روي كف اخير پرورش مي دهند. در نتيجه مدفوع و فضولات مرغها از بين توري ها مي گذرد و به كف زمين اصلي مي افتد بدين ترتيب طيور هيچگونه رابطه و تماس با مدفوع ندارد . و از طرف ديگر مانند كف هاي معمولي توليد گرد و خاك نمي كند . اينگونه كف ها بسيار بهداشتي و خوب است ولي گران تمام مي شود .
كف هاي ساده معمولي: در اينگونه ساختمانها مرغها را در روي زمين نگهداري مي كند (Deep litter) كف ممكن است داراي انواع مختلف باشد :
۱) كف بدون مصالح ساختماني: در اين لانه ها از زمين معمولي به عنوان كف استفاده مي كنند بدون اينكه هيچگونه مصالح ساختماني بكار رفته باشد . اگر زميني كه لانه در آن ساخته شده است كاملا خشك باشد و پي ساختمان نيز به حد كافي مناسب باشد مي توان از اين كف ها استفاده نمود اين كف ها اولاً گرم است ثانياً منابع طبيعي خوبي براي رشد بعضي ميكروارگانيسم هاي مؤثر در تجزيه فضله و ايجاد ويتامين B۱۲ مي باشند.
۲) از همه مهمتر اينگونه كف ها بسيار ارزان تمام مي شود ولي اگر رطوبت زياد است مي توان مقداري شفته در كف ريخت .
عيب اساسي اين كفها اشكال ضد عفوني كردن مي باشد . از اين رو اينگونه كفها امروزه در ساختمانهاي دائمي كمتر مورد توجه است و فقط در لانه هاي موقتي توصيه مي شود .
۳) كف با مصالح ساختماني: اين كف ها بسته به مصالح به كار رفته در يكي از تيپ هاي زير طبقه بندي مي شوند .
الف) كف چوبي: ساختمان اينگونه كفها بخصوص در بعضي نواحي كه چوب ارزان است توصيه مي شود به خصوص وقتي كه زمين ناهموار مي باشد .
حداقل ضخامت چوب هائي كه براي كف بكار مي رود بايد در حدود ۳-۵ سانتيمتر باشد اگر كف جداره و در بين جدار يك ماده عايق قرار گيرد ، نتيجه حاصل بهتر است ، از كف هاي چوبي به خصوص در نقاط شمالي ايران مي توان استفاده نمود در اين مورد بايد در زير كف چوبي پايه قرار دارد .
اين پابه بايد حداقل ۵۰ سانت در خاك فرو روند سپس روي آنها الوارها را قرار داد . اين الوارها بايد در روي پايه ها قرار گيرد و حداقل ۳۰ سانت از سطح زمين بالا باشند و سپس كف اصلي را در روي آنها قرار داد .معمولا چوب هاي كف با پيچ به الوار زير ثابت مي شود .
بهر حال استفاده از كف هاي چوبي در نقاطي كه چوب فراوان و ارزان است خوب مي باشد ولي از نظر بهداشتي بايد كاملاً مواظب آن بود در غير اين صورت ممكن است به زودي مورد هجوم حشرات قرار گيرد و آشيانه آنها شود و همچنين اگر جنس چوب خوب نباشد ممكن است بر اثر رطوبت به زودي از بين برود . حسن آن اينست كه به آساني و سهولت مرغدار مي تواند قسمت هاي خسارت ديده آن را بردارد و تعمير نمايد بدون اينكه احتياج به متخصص باشد .
ب) كف هاي سيماني – بسيار بهداشتي و مطمئن است شستشوي كف به آساني انجام مي گيرد اگر شيب لانه مناسب باشد رطوبت نيز كمتر در لانه نفوذ مي كند .
معمولا در انگلستان براي ساختن كف هاي سيماني از تركيب زير استفاده مي شود ۱ قسمت سيمان 3.5 قسمت ماسه نرم يا شن و ۷ قسمت سنگ ريزه – و روي آن در حدود ۸-۱۰ سانتي متر سيمانكاري مي كنند . كف هاي سيماني بايستي از زمين كمي بلند تر باشد .
ج) كف هاي آجري – اينگونه كف ها بخصوص در اطراف تهران زياد ديده مي شود چنانچه بين آجرها با سيمان به خوبي بند كشي شود از نظر بهداشتي بدون نقص است.
زيرا اين كف ها را بايد از يك ماده عايق پوشاند اغلب براي اين منظور از اوراق كاغذ قير اندود و يا گوني هاي آغشته به قير استفاده مي شود . بدين ترتيب لانه گرم تر مي شود و نفوذ رطوبت از زمين به داخل لانه كمتر امكان پذير است .
ديوار ساختمان:
بسته به نوع وشكل ساختمان ديوارها فرق مي كند . معمولاً ديوار ساختمانهاي انفرادي ساده وكوتاه وارتفاع در ساختمانهاي چند رديفي وآنهايي كه داراي سقف دوگانه هستند بلندتر است ارتفاع در ضلع جنوبي بلندتر از شمالي است در داخل لانه نيز از يك سري ديوارهاي كوتاه به منظور جدا سازي قسمتهاي مختلف استفاده مي كنند ، اين ديوارها به طور معمول از تورهاي سيمي ساخته مي شود .
دو نوع از ديوارهاي مناسب در مرغداري :
1- استفاده از بلوكهاي سيماني توخالي 24 سانتيمتر طرف داخل بلوكها را توسط ورقهاي پرس شده واز كاه به ضخامت 5 سانتيمتر پوشانده توسط ميخ به ديوار چسبانده از سطح زمين تاارتفاع يك متري سيمان كاري نموده وبقيه را گچ كاري مي كنند طرف خارجي را براي جلوگيري از نفوذ باران سيمانكاري مي كنند .
2- استفاده از آجر معمولي وعايق كاري نمودن همچنين استفاده از ورقهاي آلومنيوم يا نئوپان رنگ شده استفاده كنند وطرف بيرون را سيمان كاري كنند .
ارتفاع ديوارها بسته به تيپ و نوع ساختمان فرق مي كند . معمولاً ارتفاع ساختمانهاي انفرادي و ساده كمتر و ارتفاع ساختمانهاي چند رديفي و آنهائي كه داراي سقف دو گانه هستند بلند تر است . اغلب ديوارهاي سمت جنوبي بلند تر از ديوارهاي قسمت شمالي است معمولا در ساختمانهاي ساده ارتفاع ديوارها در جلو 2.5-۳ متر و در عقب ۲-2.5 متر كافي است . در ساختمانهاي رديفي و بزرگ ارتفاع ديوار ممكن است در جلو و عقب به يك اندازه و در حدود ۳- 3.5 متر باشد .
در داخل نيز يك عده ديوارهاي مجزا كننده قرار مي گيرد كه اغلب از تور سيمي است و فقط نيم متر آن از آجر يا مصالح ساختماني ديگر است . معمولا براي هر ۶-۹ متر طول يك ديواره مجزا كننده در نظر مي گيرند بدين ترتيب هر لانه را به چند مرغدان تقسيم مي كنند.
براي صرفه جويي اين ديوارهاي توري را تا سقف ادامه نمي دهند بلكه به ارتفاع 1.5-۲ متر در نظر مي گيرند به طوري كه پرنده نتوانند از روي آنها بپرند . ارتفاع ديواره هر چه بيشتر باشد از نظر تهويه بهتر است ولي گرم كردن آن در زمستان مشكل تر مي باشد ساختمان ديوارها ممكن است بسته به موقعيت و سليقه از مواد مختلف تشكيل شود .
ديوارهاي آجري و بلوكه هاي سيماني از نظر عايق بودن در برابر حرارت و استحكام مناسب هستند اگر ارتفاع كم و سقف ساده است مي توان عرض ديواره را 1.5 آجري گرفت ولي اگر ارتفاع زياد و سقف سنگين است حتما عرض ديوار را بايستي ۲ آجري و حتي بيشتر در نظر گرفت .
در بعضي نقاط مي توان از سنگ حتي از گل و خشت هم استفاده نمود در اين صورت بايد ديواره از داخل تا سقف با سيمان پوشيده شود تا ضد عفوني كردن و شستشوي آن آسان باشد .
از ديوارهاي فلزي به خصوص براي لانه نيمچه ها و جوجه كبابي ها به طور وسيعي در دنيا استفاده مي شود ولي استفاده كردن از آنها در ايران مشكل است زيرا زمستانها سرد و تابستانها ديوارهاي فلزي را جدا كنند و براي گرم كردن لانه در زمستان نيز از مواد عايق حرارت در قسمت داخل ديواره استفاده مي شود . در بعضي نقاط مثل شمال ايران مي توان از ديوارهاي چوبي استفاده كرد .
در اين صورت چوبهاي مورد استفاده بايد از خارج رنگ و از داخل با نفت سياه يا قطران يا ماده اي ايزولان آغشته شود . ديوارها به طور كلي از داخل بايد داراي آستر باشد معمولا مي توان ابتداء ديوار را كاه گل نمود و سپس روي آن را با گچ و حتي دوغ آب آهك سفيد كرد .
اين عمل لانه را روشن تر نشان مي دهد و سبب گرم شدن بيشتر و مسدود شدن سوراخ ها و خلل و فرج ديواره و جلوگيري از نفوذ و اشاعه حشرات موذي و سهولت عمل ضد عفوني كردن مي گردد .
 


سقف:
با توجه به امكان تبادل سريع حرارتي در سقف آشيانه هاي مرغداري بايد سعي در عايق كاري اين قسمت از ساختمان نمود .
سقف ممكن است ساده، شيب دار، زاويه دار مساوي و زاويه دار غير مساوي باشد .
سقف هاي ساده از نظر ساختمان ارزان تر تمام مي شود ولي تهويه آن به خوبي انجام نمي گيرد . براي اينكه تهويه به خوبي انجام شود ارتفاع اين سقف ها بايد زياد باشد . اين تيپ سقف ها براي لانه هاي كوچك به خصوص براي نگاهداري جوجه هاي كوچك و همچنين انبار و غيره مناسب است .
معمولا ديواره عقبي آن بلند تر از ديواره جلويي است . ارتفاع ديوارها بايد طوري باشد كه بتوان در داخل لانه به آساني كاركرد اين سقف ها ممكن است به صورت مستقيم يا شيب دار باشد . در اين صورت شيب از جنوب به شمال است .
ـ سقف هاي زاويه دار (Gabletype)
براي لانه هاي بزرگ كه تعداد نسبتا زيادي مرغ در آنها نگاهداري مي شود اين نوع سقف ها مناسب است زيرا تهويه در اين لانه به خوبي انجام مي گردد و كاركردن در آن آسان است .معمولاً امروزه در لانه هاي مدرن سقف از دو قسمت تشكيل مي شود يك سقف خارجي و يك سقف داخلي .
سقف داخلي از مواد ايزولان تشكيل مي شود و لانه را از نظر عايق سازي و جلوگيري از سرد شدن لانه در زمستان و گرم شدن لانه در تابستان محفوظ نگاه مي دارد . سقف هاي زاويه دار ممكن است قرينه و يا نا قرينه باشند .
ـ سقف هاي زاويه دار بي قرينه (Semi monitor type)‌
در اين سقف ها فاصله خط الراس از ديواره به يك نسبت نيست . ديواره عقب معمولا كوتاه تر از ديواره جلو ساخته مي شود .اين تيپ از سقف ها به خصوص براي ساختمانهايي كه عرض آنها كم و باريك مي باشند بسيار خوب است در برخي از سقف هاي زاويه دار پنجره هاي تهويه اي سرتاسري قرار مي گيرد .
لانه هاي دو سقفي اگر چه كمي گران تمام مي شود ولي از نظر بهداشتي از نظر تهويه و حرارت لانه بسيار مناسب است . زيرا در تابستان هواي بين دو سقف محيط عايقي را بين هواي گرم خارج و داخل لانه ايجاد مي كند . در حاليكه در زمستان هواي سرد كه توسط پنجره هاي سقفي وارد محوطه بين دو سقف مي شود قدري گرم مي شود و سپس وارد لانه مي گردد .
در اين صورت اشكالي از نظر هواي سرد بيرون پيش نخواهد آمد .
مصالحي كه براي ساختمان سقف به كار مي رود بايد خشك و سبك و ارزان باشد . انواع مصالحي كه براي سقف به كار مي رود عبارتست از :
۱) سقف فلزي: معمولا در ايران از آهن سفيد استفاده مي شود . اين سقف ها اگر به خوبي كار گذاشته شود رطوبت ناپذير است ولي گاهي ممكن است زنگ بزند از اين رو به خصوص در نقاط مرطوب مانند شمال بهتر است هر چند سال يكبار آن را رنگ زد ، اين سقف ها در تابستان گرم مي شود مگر اينكه در زير آن سقف عايق ديگري قرار دهند از اين رو در نقاط گرمسير مانند ايران توصيه نمي شود .
۲) سقف هاي چوبي: در نقاطي مانند شمال ايران كه چوب ارزان و تهيه آن آسان است مي توان از اينگونه سقف ها استفاده كرد . براي اينكار از الوارهاي نازك چوب استفاده مي شود و آنها را طوري در كنار هم قرار مي دهند كه فاقد درز باشد و از نفوذ رطوبت در لانه جلوگيري به عمل آورد . جنس چوب بايد محكم ،‌سبك ، سفيد و روشن باشد و به خوبي در روي ديوارها ثابت گردد تا بر اثر باد و طوفان شديد از جاي كنده نشود .
اغلب سقف هاي چوبي داراي ديوارهاي چوبي نيز هستند از نظر جلوگيري از گرما به خصوص در نقاطي كه داراي تابستانهاي سوزان و طولاني هستند اين گونه سقف ها بسيار خوب مي باشند ولي دوام آنها كم است در ضمن خطر آتش سوزي و حمله حشرات موذي زياد است . در نواحي مرطوب و سرد سير نيز ممكن است به زودي بپوسد و از بين برود .
۳) سقف هاي تير آهني و بتوني: بهترين نوع سقف مرغداني بشمار مي روند . از اين گونه سقف ها اغلب در لانه هاي رديفي و چند طبقه اي استفاده مي شود . در تهران اغلب سقف ها تير آهني است كه در بين آنها از آجر استفاده شده است .
اين گونه سقف ها در زمستان گرم مي باشد و چنانچه تهويه به خوبي انجام گيرد در تابستان لانه را مي توان به آساني خنك نمود . دوام اينگونه سقف ها نيز بسيار زياد است .در نواحي سرد سير در زمستان احتياج به برف روبي است و اين امر مستلزم كارگر و صرف وقت بيشتري است اخيرا در تهران از اوراق پنبه نسوز يا ايرانيت براي سقف مرغداري استفاده مي شود حسن اينگونه سقف ها در اينست كه به آساني و سادگي مي توان آنها را جمع كرد .
معمولا اين سقف ها به وسيله پيچ و مهره استوار و محكم مي شوند ولي بايد توجه داشت كه سوراخ يا درز در سقف ايجاد نشود براي اينكار بهتر است در زير هر پيچ يك واشر كار گذاشته شود .
سقف هاي آجري يا طاقي نيز كم و بيش در اطراف كشور مرسوم شده است . اينگونه سقف ها خيلي ارزان تمام مي شود (مانند سقف مساجد يا كاروانسراهاي قديمي) ولي عرض لانه را نمي توان زياد گرفت و از طرف ديگر براي تحمل فشار سقف بايد ديوارها را كلفت تر از حد معمول گرفت و ارتفاع ديوارها نيز بايد زياد باشد . از اين رو براي لانه هاي بزرگ چنين سقف هائي توصيه نمي شود به طور كلي در انواع سقف ها اصول زير را بايد در نظر داشت :
اولاً سقف بايد طوري باشد كه رطوبت باران نتواند در لانه نفوذ كند براي اين منظور در جلو و عقب ساختمان بطور متوسط در حدود يك متر بايد سقف به صورت سايه بان از ديوارها تجاوز نمايد و اين امر در بعضي نواحي مانند شمال ايران كه باران فراوان است ضروري است در نواحي گرمسير نيز مي توان از اين سايه بان براي جلوگيري از نفوذ آفتاب تابستاني به داخل لانه استفاده نمود .
شيب سقف نيز بايد به طور ملايم از جلو به عقب باشد ، بدين ترتيب ريختن قطرات باران به داخل لانه و مرطوب شدن جلوي لانه جلوگيري به عمل خواهد آمد . اگر سقف از داخل نيز با يك ماده عايق و ايزولان پوشيده شود اثر بهتري دارد زيرا در اين حال لانه در زمستانها گرم و در تابستانها خنك خواهد ماند . در هلند معمولا براي اين منظور از سقف هاي ني اي و يا بوريائي استفاده مي كنند كه بسيار ارزان و كم قيمت است .
در و پنجره :
درها از نظر اندازه بايد بزرگ نباشند . حداقل يك متر پهنا ودو متر بلندي داشته باشند . تعداد پنجره ها را بايد حداقل گرفت ، در مناطق سردسير بايد از چوب استفاده كرد و درمناطق خيلي سرد بهتر است پنجره ها دوبل باشند . مساحت پنجره تابعي از سطح آشيانه است به متوسط20/1 تا 25/1 سطح آشيانه به پنجره اختصاص مي يابد . پنجره هرچه به كف نزديك تر باشد آفتاب بيشتري به كف خواهد تابيد در مناطق سردسير براي حداكثر استفاده از نور وگرما پنجره ها را بايد حتي المكان به كف نزديك كرد . البته پيشنهاد مي شود كه با توجه به هزينه ها و مسائلي چون ، تنظيم نور سالن ، جلوگيري از ورود آلودگي به داخل سالن و . . . از سيتم ويندولس (بدون پنجره ) استفاده شود .
ارتفاع سالن در مناطق سردسير 4/2 متر و در مناطق گرمسير 3 متر بايد باشد
درها بايستي طوري ساخته شده باشد كه به سادگي باز شود و در موقع كاركردن توليد اشكال ننمايد . در ممكن است معمولي يا كشوئي باشد . در لانه هاي كوچك مي توان از درهاي كشوئي استفاده كرد ولي در لانه هاي بزرگ بهتر است از درهاي معمولي كه در جهت عمودي مي چرخند استفاده نمود . ارتفاع درها معمولا ۵/۱-۲ متر كافي است و بهتر است در اين درها فنر قرار دهند تا به خودي خود بسته شود .
درهاي دو لتي براي لانه هاي بزرگ توصيه مي شود و در لانه هاي كوچك مي توان از درهاي ساده و يك لتي استفاده نمود درهاي داخلي را بايد به طور ساده ساخت و ارتفاع آنها نيز بايد به اندازه اي باشد كه كارگر به آساني بتواند از آنها بگذرد . براي ساختن در مي توان از چوب ، حلبي و حتي آهن استفاده كرد عرض درها نيز بايد به اندازه اي باشد كه كارگر با وسائل به آساني بتوان از ميان آن بگذرد معمولا عرض يكمتر براي اين منظور كافي است در لانه هاي بزرگ براي ورود تراكتور بايد درها را بزركتر گرفت .
پنجره ها
پنجره ها بايد طوري ساخته شود كه نور كافي حتي در روزهاي تاريك ابري نيز وارد لانه شود .
ارتفاع پنجره نيز مهم است هر چه ارتفاع پنجره ها بيشتر و به كف لانه نزديكتر باشد اشعه آفتاب بهتر در كف لانه پخش مي شود .
در نقاط گرمسير بايد پنجره ها به سقف نزديكتر باشد و به وسيله سايه بان هائي مانع از ورود آفتاب گرم تابستاني به داخل لانه شد و در نقاط سردسير بر عكس هر چه پنجره ها به كف نزديكتر باشد بهتر است زيرا مقدار بيشتري اشعه آفتاب به خصوص در زمستان وارد لانه مي شود نقاط سردسير اگر تعداد پنجره ها زياد باشد سبب سرد شدن لانه مي شود .
معمولا براي هر ۱۵-۱۸ متر مربع فضاي كف يك متر مربع پنجره كافي است . در جاهائي كه تمام پنجره ها فقط در يك سطح لانه قرار بگيرد بايد كمي بيشتر از ميزان ذكر شده در نظر گرفت .
در نقاط گرمسير براي جلوگيري از گرم شدن زياد از حد لانه به وسيله تابش اشعه آفتاب بهتر است در بالاي پنجره سايبان تهيه ديد اين سايبان ها بايد در جهت جنوبي و شرقي به كار رود .
در بعضي نقاط در تابستانها براي خنك كردن لانه معمولا شيشه هاي زير سايه بان را بر مي دارند و شيشه اي پائين را به وسيله رنگ سفيد تار مي كنند و بدين وسيله تا اندازه اي مانع از ورود آفتاب به داخل لانه مي شوند .
بهترين تيپ پنجره آنهائي است كه در جهت بالا و پايين باز و بسته مي شوند . اينگونه پنجره ها اغلب مانع از كوران مي شوند پنجره هائي كه در حول محور عمودي باز مي شوند داراي اين مزيت هستند كه مي توان آنها را به وسيله يك اهرم با هم بست يا باز كرد .
به طور كلي از پنجره ها براي تهيه نور كافي و تهويه در ساختمان مرغداري مي توان استفاده كرد . در لانه اي كه داراي پنجره كافي و هواي روشن است كمتر بيماري ديده مي شود توليد نيز به همان نسبت در ميزان رضايت بخش تر است .
معمولا سه نوع پنجره در جايگاه طيور در نظر مي گيرند .
۱) پنجره هاي جلوئي: اين پنجره ها اغلب در جهت جنوبي يا شرقي لانه قرار مي گيرند و پنجره اصلي به شمار مي رود .
اين پنجره ها اغلب براي نور كافي مورد استفاده قرار مي گيرد . از اين رو هر چه بزرگتر باشد بهتر است در لانه هاي مدرن امروزه از كف تا زير سقف كشيده مي شود . بدين ترتيب اولا نور را به خوبي در سرتاسر لانه پخش مي كند و اشعه آفتاب به خوبي مي تواند به كف لانه به طور مايل بتابد .
در ضمن هواي كثيف و گرم را كه در قسمت بالائي و در نزديك سقف جمع شده اند از لانه بيرون مي برد .
حداقل براي هر ۱۵-۱۸ متر مربع بايد يك متر مربع پنجره در نظر گرفت ولي همان طور كه گفته شد امروزه حداقل ۲/۱ ديواره جنوبي يا شرقي را به پنجره اختصاص مي دهند . البته اين امر بستگي به آب و هوا فرق مي كند در نقاط سردسير بايد پنجره ها را كمتر كرد در نقاط گرمسير پنجره هاي اصلي را طوري بايد ساخت كه در تابستان بتوان به سهولت آنها را از ديواره جدا كرد يا حداقل شيشه هاي آن را برداشت به اين منظور اغلب از پنجره هاي سرتاسر چوبي كه داراي شيشه هاي كشوئي هستند استفاده مي شود . اين دسته از پنجره ها را مي توان بسته به موقعيت محل از چوب يا فلز ساخت .
نكته اي كه بايد مورد توجه قرار گيرد اينست كه وقتي كه نور از شيشه عبور مي كند اشعه ماوراء بنفش آن توسط شيشه گرفته مي شود از اين رو از نظر خواص شيميايي نور خاصيت خود را از دست مي دهد .(زيرا مي دانيم تنها قسمتي از اشعه آفتاب كه توليد ويتامين D در بدن مي كند قسمت ماوراء بنفش نور است ) از اين رو اخيراً بعضي كشورها بجاي شيشه براي پنجره ها از اوراق ضخيم نايلن يا طلق استفاده مي شود . اين امر علاوه بر اين كه ارزان تمام مي شود از نظر اينكه نايلن يا طلق اشعه ماوراء بنفش نور را نيز جذب نمي كند بهداشتي تر است ولي در زمستانها لانه را سرد مي كند و گرم كردن لانه دچار اشكال مي شود از اين سيستم فقط در نقاط گرمسير كه داراي زمستانهاي ملايم است توصيه مي شود .
۲) پنجره هاي عقبي: اين پنجره هاي اغلب در جهت شمالي يا غربي لانه قرار مي گيرند و بيشتر از جهت تهويه لانه بكار مي روند . در ضمن تا اندازه اي به روشنائي لانه كمك مي كند . در هنگام تابستان نيز با توليد جريان هوا به خنك كردن لانه در روزهاي گرم كمك مي كند .
اين پنجره ها را اغلب براي جلوگيري از كوران نزديك به كف يا سقف لانه قرار مي دهند تا بر اثر باز كردن پنجره هاي جنوبي يا شرقي توليد كوران شديد و عوارض ناشي از آن ننمايد .
اندازه اين پنجره ها اغلب كوچك است و به طور ساده ، كشوئي با شيشه يا حتي بدون شيشه ساخته مي شود .
در تابستانها معمولاً شيشه هاي آن را بر مي دارند . اين پنجره ها اگر در زير سقف قرار گيرد بهتر است زيرا هواي گرم و كثيف لانه را خارج مي كند بدون اينكه لانه سرد نمايد .
اين پنجره ها يا به عبارت ديگر دريچه ها ممكن است به فاصله يك متر از هم و در سرتاسر لانه قرار گيرند .
اندازه اين پنجره ها بسته به ارتفاع ديواره و همچنين اندازه سالن فرق مي كند ولي اغلب نيم متر ارتفاع و يك متر طول براي هر كدام در نظر مي گيرند .
در بعضي مزارع اين پنجره ها فقط از تخته هاي ساده تشكيل مي شود كه در هنگام احتياج آنها را باز مي كنند .
۳)پنجره هاي سقفي: معمولاً در لانه هاي بزرگ كه داراي سقف هاي زاويه دار هستند گاهي در بن زاويه دو سقف پنجره هاي تهويه اي قرار مي دهند .
اغلب در ساختمانهاي چند رديفي و بزرگ كه تعداد زيادي پرنده در آنها نگاهداري مي شوند به خصوص در نقاط گرمسير از اينگونه پنجره ها به كار مي رود .
باز كردن اين پنجره ها در بين دو سقف به تهويه و خشك شدن لانه در تابستان كمك بسزائي مي كند .
اين گونه پنجره ها در نقاطي مانند ايران كه هواي تابستاني بسيار گرم است و از طرفي استفاده از مواد عايق همچنين وسائل تهويه اي الكتريكي در لانه مرغها گران تمام مي شود بسيار خوب است اخيرا در اطراف تهران در لانه هائي كه سقف آنها طاقي است (پرورش مرغ خانگي مانند مساجد و كاروانسراهاي قديمي) از اينگونه پنجره ها در راس سقف تعبيه مي شود .
امروزه معمولا براي لانه هاي بزرگ از ساختمانهاي سوله استفاده مي شود كه داراي طول و عرض مختلف اند . تعدادي كارخانه در ايران اين سالن ها را بسته به سفارش مشتري ساخته و در محل مورد نظر نصب مي كنند . ساختمانهاي سوله امروزه در مرغداري هاي جديد بسيار متداول است .

منبع:

etarh.com