ارزش گله هاي مرغ گوشتي فقط بعد از كشتار و درجه بندي مي تواند ارزيابي شود. گرفتن ، حمل و كشتار طيور، خصوصا" وقتي با مديريت ضعيف انجام شود منجر به كاهش كيفيت لاشه مي شود. گرفتن و حمل پرنده بسيار استرس زاست. بايد تا حد امكان در حداقل زمان و بهترين شرايط انجام پذيرد.گرفتن و انتقال طيور بايد در آرامش كامل صورت گرفته تا استرس كمتري به آنها وارد شود. نتيجه اين عمل كاهش درصد حذف و تلفات در كشتارگاه است.
مسئوليت بايد بين مرغدار و كشتارگر تقسيم شود. مرغدار بايد وزن و تعداد مرغ ارسالي به كشتارگاه را به دقت بداند، مدت زمان گرسنه نگه داشتن طيور را قبل از كشتار رعايت كند و همچنين در نحوه جمع آوري مرغ نظارت كامل داشته باشد.
مسئولين كشتارگاه نيز براي حمل مرغ موظف به حفظ رعايت بهداشت قفس ها و ماشين ارسالي به مرغداري هستند.
نظارت بركيفيت حمل طيور به كشتارگاه بر اساس تعداد مرغ درون هر قفس، حمل مرغ متناسب با وزن آن ، دماي محيط ، مسافت تا كشتارگاه ، زمانبندي دقيق براي رسيدن به موقع به كشتارگاه و به حداقل رساندن زمان انتظار تا كشتار مي باشد.
مثال زير يك برنامه استاندارد ارسال مرغ به كشتارگاه را نشان مي دهد:
▪ مدت زمان بدون آب و دان ماندن طيور قبل از ارسال به كشتارگاه ۴ تا ۵ ساعت.
▪ زمان لازم جهت انتقال طيور به كشتارگاه ۱ تا ۴ ساعت.
▪ زمان انتظار در كشتارگاه ۱ تا ۲ ساعت.
بطور ميانگين فاصله زماني قطع دان و كشتار ۸ تا ۱۲ ساعت است. حداقل زمان لازم براي اينكه آلودگي ناشي از مدفوع و غذاي باقيمانده در چينه دان را در كشتارگاه به حداقل برسانيم ۸ ساعت مي باشد. انتظار طيور در كشتارگاه به ازاء هر ساعت ،۲/۰ درصد از وزن آنها را كاهش داده ( در دماي نرمال ) و تأخير بيشتر سبب دهيدراتاسيون و دفع آب توسط مدفوع مي گردد.
● زمان گرسنه ماندن طيور قبل از كشتار
دان بايد حداقل ۴ ساعت قبل از ارسال طيور به كشتارگاه قطع شود و بهتر است آب تا شروع گرفتن طيور در اختيار آنها باشد. در بعضي مواقع طيور از باقيمانده مواد غذايي در بستر استفاده مي كنند، لذا بهتر است در اين فاصله زماني چراغها خاموش باشند.
● گرفتن طيور
بارگيري بايد بر اساس ظرفيت ماشين حمل مرغ و سرعت خطوط كشتار تنظيم شود. در آب وهواي معتدل ظرفيت بارگيري حداكثر ۵۰ كيلوگرم درمتر مربع و در آب و هواي گرم ظرفيت بارگيري حداكثر ۴۰ كيلوگرم در متر مربع توصيه مي شود.
▪ بارگيري بايد به نحوي انجام شود كه حداقل استرس و صدمه را به طيور وارد سازد. استفاده از روپوش و چكمه براي كارگران هنگام بارگيري الزامي است. هنگام گرفتن طيور بايد دقت لازم به عمل آيد تا از خفگي و صدمات وارده به بال ، پا و پوست جلوگيري شود، براي مرغهاي سنگين وزن و مواقعي كه فاصله تا كشتارگاه زياد است بايد دقت بيشتري اعمال شود.
▪ هنگام گرفتن و بارگيري طيور تمام وسايلي را كه ممكن است موجب آسيب آنها شود بايد از سالن خارج گردد.
▪ طيور بايد از ناحيه پاها گرفته شوند و حداكثر سه مرغ را بايد در يك دست گرفت ( متناسب با وزنشان) و زمان حمل را كوتاه كرد.
▪ مرغهاي سنگين با دو پا گرفته شوند و يك دست زير سينه آنها قرار گيرد. بايد طيور به آرامي و به دقت درون قفس قرار داده شوند.
▪ بهتر است گرفتن آنها در تاريكي انجام گيرد زيرا مرغ آرامتر بوده و احتمال خفگي و ضايعات پوستي و بدني در آنها كمتر مي شود. گله اي كه بيمار باشد مقاومت كمتري نسبت به گرفتن نشان مي دهد.
▪ در ساعات گرم روز كه گرما به بيشترين حد خود رسيده است از بارگيري مرغ اجتناب شود و در سالنهايي كه داراي سيستم باز هستند بهتر است در قسمت ورودي سالن پرده اي آبي رنگ آويزان نمود .
▪ براي جلوگيري از خفگي طيور در اثر روي هم ريختن مي توان از توري هاي قابل حمل براي تقسيم بندي سالن استفاده نمود.
▪ در هواي گرم از قراردادن ماشين حاوي طيور زير نور مستقيم خورشيد اجتناب شود و در صورت امكان براي كم كردن دماي داخل ماشين از سيستم تهويه استفاده كرد.
▪ در هواي سرد بهتر است دو طرف ماشين حمل طيور در زمان حمل به كشتارگاه با برزنت پوشيده شود تا طيور در معرض هواي سرد قرار نگيرند.
▪ در كشتارگاه نيز محل مناسبي براي توقف ماشين در نظر گرفته شود تا در معرض نور مستقيم آفتاب قرار نگرفته و رطوبت و تهويه كافي داشته باشند.
● عمل آوري طيور در كشتارگاه
▪ بازده لاشه
تعيين دقيق وزن لاشه پرورش مرغ، نسبت سينه و ران امر مشكلي است زيرا بازده محصول نهايي در كشتارگاه با عوامل مختلفي مثل مديريت مرغداري ، نحوه تغذيه در دوران پرورش ، نژاد و چگونگي حمل و نقل طيور به كشتارگاه و ... ارتباط مستقيم دارد. علاوه بر اين عوامل بازده لاشه به نحوه عملكرد كشتارگاه نيز بستگي دارد.بنابراين براي تعيين عملكرد هر گله بهتر است آن را با گله هاي ديگر در همان كشتارگاه مقايسه نمود. موارد ذيل نشان دهنده ضايعات و آلايش طيور نسبت به وزن زنده آنها در كشتارگاه است .
▪ خون %۴
▪ پر % ۲/۶
▪ پا %۵/۴
▪ سر %۳
▪ امعاء و احشاء %۵/۹ – ۵/۸
▪ گردن %۲
▪ پوست گردن %۵/۱
▪ كبد %۱/۲
▪ قلب % ۶/۰
▪ سنگدان % ۲/۱