آموزش تولك بردن مرغ مادر گوشتي

چكيده:
هدف از تولك بردن،نگهداري بيشتر گله به علت صرفه جويي درهزينه پرورش و نيز تنظيم توليد براي عرضه جوجه در زمان مناسب است.برنامه تولك همچنين منجربه افزايش كيفيت تخم مرغهاي توليد شده،
افزايش 3تا5 گرمي وزن جوجه هاي سيكل دوم نسبت به سيكل اول توليد خواهد شد.دركليه روشهاي تولك لازم است 30 تا 31درصد از وزن بدن مرغها كاسته شود،خوصا چربي هاي اطراف دسگاه تناسلي جهت توليد مجدد از بين برود.هرچه طول مدت ترك توليد واستراحت گله بيشترباشدعملكردآن درسيكل دوم بهتراست.بهترين حالت تولك زماني رخ ميدهدكه8هفته پس از شروع برنامه گرسنگي توليد گله به مرز5درصد برسد.بايد درنظرداشت كه افزايش سن گله،عملكرد سيكل دوم را كاهش ميدهد و لذامناسبترين برايتولك بردن گله حدود 55هفتگي ميباشد،ضمن اينكه تولك بردن گله بيش از 65هفتگي توصيه نمي شود.

مقدمه:
تولك بردن گله تخمگذار از دهه 1930در امريكا متداول شد.تولك بردن مرغ گوشتي براي اولين بار در دهه 1370 در بين پرورش دهندگان مرغ مادر ما رواج يافت كه بعضا نتايج وعملكردهاي متفاوتي براي سيكل دوم توليد در بين پرورش دهندگان در بر داشت.تولك بردن داراي منزايا ومنافع اقتصادي قابل توجهي است.
در اين مقاله سعي بر اين بوده است كه برنامه تولك به طور اصولي مورد بررسي قرارگيرد.اميد انداريم كه نتوانسته باشيم گوشهاي ازنياز علاقمندان به مطالعه اين موضوع را براودهگردانيم.


اصول لازم جهت تولك بردن گله:
1- كاهش وزن بدن:
با كاهش وزن مي توان چربي هاي اضافي بدن را از بين برد،كه قطع كامل توليدرابه دنبال دارد وباعث اماده شدن دستگاه توليد مثلي براي توليد مجدد ميشود.به نظر ميرسد كه كاهش وزن يكي از عوامل مهم در افزايش ماندگاري (Livability)حيوان بوده وسبب حفظ سلامتي پرنده ميشود.
ميزان كاهش وزن به عوامل مختلفي بستگي دارد كه مهمترين انها ميزان هماهنگي گله است .بايددرنظر داشت كه چنانچه يكنواختي گله پايين باشد ،كاهش وزن بيشتري براي يك برنامه ي تولك موفق لازم است.
طي ازمايشات مختلف مناسب ترين كاهش وزن 27تا31%گذارش شده است.
بايد دانست كه حتي 20%كاهش وزن هم قادر به قطع كامل توليد نيست.چنانچه 25تا30%ازوزن حيوان كاهش نيابد ،چربيهاي اطراف دستگاه تناس لي نيزاز بين نرفته ولذا قدد ترشح كننده ي كلسيم با كم كاري روبه رو بوده وتامين كلسيم جهت ساخت پوسته سخت تخم مرغ،به خوبي انجام نمي شود.
ازآنجايي كه كاهش وزن در فصل تابستان نسبت به زمستان كند بوده وبه آرامي صورت مي گيرد،به مدت زمان بيشتري براي كاهش وزن نياز مي باشد.
به همين دليل چنين به نظر مي رسد كه گله هاي كه در تابستان تولك برده مي شوند ويا مدت زمان بيشتري براي تولك رفتن صرف مي كنند،درسيكل دوم توليد ،از عملكرد بالاتري نسبت به گله هاي كه در فصل زمستان تولك برده شده اند(سريعتروزن خود را از دست مي دهند)برخوردارند.
كاهش 31%وزن بدن ،از طريق افزايش توليد در سيكل دوم،كاهش تخم مرغهاي غير قابل جوجه كشي،افزايش وزن مخصوص تخم مرغها و افزايش وزن پوسته تخم مرغها سبب افزايش عملكردگله در سيكل دوم مي شود.
از طرف ديگربايستي درنظر داشت: كه كاهش وزن زيادي مثلا تا مرز 35%سبب افزايش تولك،افزايش مرغ هاي وازده و كاهش توليد در سيكل دوم توليد مي شود.
روش هاي مختلف كاهش وزن:
1-1گرسنگي:
متداول ترين وساده ترين روش تولك بردن ،گرسنگي است.
برسي هاي علمي نشان داده است كه:كه پرندگان وحشي در حالت پرريزي طبيعي ،براي مدت زمان زيادي از خوردن غذا امتناع مي كنند.
در اين روش تا كاهش 31%از وزن بدن ،هيچ غذايي به گله داده نمي شود.مدت زمان اين گرسنگي براي گله هاي تخمگذار10-14روز و درگله هاي مادر به طور محسوس بيشتر بوده و معمولا 18-21روزمي باشد.اين مدت زمان به عواملي چون تراكم گله ،دماي محيط،يكنواختي گله،نژاد و وزن بدن در زمان شروع تولك بردن بستگي دارد.
در برخي مواقع برنامه قطع دان با برنامه قطع آب همراه است،توصيه هاي علمي برآن است كه جهت جلوگيري از افزايش استرس قطع ،برنامه قطع آب خصوصا در فصول گرم سال انجام نگيرد .
در اين روش درطي 4-5 روز توليد بطور كامل قطع مي شود .
جهت جلو گيري از توليد تخم مرغ هاي لمبه وغير قابل جوجه كشي وهمچنين وارد امدن اسيب كمتر به استخوان بندي مرغ ها بر اي شروع سيكل دوم بايستي در چند روز اول گرسنگي از منابع كلسيمي اسفاده ميشود .
برخي مواقع جهت كاهش استرس گله وهمچنين كاهش ميزان تلفات احتمالي،گله در طي چند مرحله در معرض گرسنگي قرار ميگيرد ودر فاصله بين اين مراحل ،دان ويا دانه جو ويا گندم به مرغ داده مي شود.
در اين روش ميتوان بر نامه قطع اب را اجرا نمود.اين روش به خودي خود سبب كاهش وزن در مدت زمان
طولانيتر خواهد شد .
2-1 استفاده از فلز روي (ZN)
روي از طريق كاهش ويا قطع كامل اشتها باعث كاهش مصرف خوراك ميشود .از طرف ديگر به دليل وجود
آنتا گونيسم بين روي وكلسيم ، سبب خنثي سازي تاثيرات كلسيم تخمدان مي گردد.
روي بر شكل گيري cAmp (Cyclic Adenosibn Monophoophate )وتوليد پروژسترون در سلول هاي تخمدان(Granulosa)تاثير منفي دار د .
آزمايشات نشان داده است كه ميزان پرژسترون خون درمرغ هايي كه ازجيره حاوي روي مصرف كرده بودند پايين تر ازحالت عادي بوده است.
روي هم چنين با اثر كاهش خود بر توليد استروئدها و گنادوتروپين ها واين عمل خود باعث اتروفي فوليكولها مي گردد.
منابع قابل استفاده حاوي روي عبارت اند از :اكسيد روي ،استات روي وسولفات روي مي باشد .
مصرف ppm 20000 روي به شكل اكسيد،سبب قطع كامل توليد ظرف 5 روز مي گردد.
استفاده از اكسيد واستات روي به مقدار 10000پي پي ام نيز سبب قطع توليد در طي 6 روز مي شود .
چنانچه از هيچ منابع تامين كننده كلسيم در جيره استفاده نشود،استفاده از 2800پي پي ام روي در جيره نيز سبب بروز علائم مشابهي مي شود.
پس از مصرف روي ،تراكم ان در بافتهاي نرم نظير لوز المعده،كبد و كليه به سرعت بالا مي رود ولي بعد از تعويض جيره ،مقدار روي به سرعت كاهش مي يابد ،هر چند در بافت هاي سخت نظير استخوان پس از تغيير جيره همچنان مقاديري روي باقي مي ماند چند نكته در رابطه با مصرف روي:

    استفاده از روي دوره بازگشت به توليد راطولا ني تر مي كند . بهترين منبع روي براي استفاده در برنامه تولك،اكسيد روي مي باشد .
    لازم است منابع مصرفي حاوي روي عاري از تركيبات سرب باشند.

2- حداقل ايجاد استرس:
تولك رفتن به خودي خود براي مرغ ايجاد استرس مي كند.
بنابراين بايستي اين برنامه بگونه اي اجرا شود كه براي گله حداقل استرس را توليد كند. متداولترين روش كه باقطع توليد هم ارتباط دارد،كاهش شدت ومدت نور است.بايد در نظر داشت كه كاهش رفت وآمد هاي غير ضروري در سالن هاي پرورش آرامش بيشتري را براي گله توليد مي كند.گزارش هاي علمي حاكي از آن است كه مصرف ويتامينC درطيور(بخصوص در خروسها )باعث كاهش استرس وهمچنين افزايش ماندگاري مرغ در گله مي شود.به نظر مي رسد كه استفاده ازآمينواسيدها به ميزان ppm 50سبب كاهش استرس مي گردد.
درمواردي ديده شده است كه گله هاي مرغ درزمان تولك دچار خودخوري(كانيباليسم)ميشوند وبرخي مواقع تلفات قابل توجهي را به مرغدار تحميل مي كند.
بااستفاده ازكاهش شدت نور،پاشيدن دانه جو در داخل سالن هاي پرورش و استفاده از اشياي قرمز رنگ مي توان به ميزان قابل توجهي از خود خوري گله كاست.بايددانست كه وجوداسترس به خودي خود نيز مي تواند سبب بروز برخي بيماريهاي عفوني وغير عفوني گردد.

برنامه هاي نوري مختلفي وجودداردكه در زيربه دونوع متداول آن اشاره خواهيم كرد:
1-2- روش اول:
استفاده از 8 ساعت نوربه مدت 2هفته قبل از شروع برنامه تولك وادامه همزمان آن در طول برنامه تولك،اين عمل نه تنها باعث كاهش استرس مي شود بلكه منجر به توقف زود هنگام توليد تخم مرغ وافزايش توليد آن درسيكل دوم توليد مي گردد.
2-2- روش دوم:
دراين روش قبل از برنامه تولك ميزان نور به مدت يك هفته تا 24 ساعت افزايش مي يابد و همزمان با شروع دوره ي گرسنگي ميزان آن را تا10ساعت تقليل مي دهند.
بدليل اينكه اين مدت زيرحد آستانه تحريك هيپوفيز قراردارد بنابراين سبب تحريك تخمگذاري نمي گردد.
ودرعين حال به دليل افزايش تحريك پذيري(افزايش تحرك درپرنده)،موجب مصرف سريعتر ذخائرچربي بدن پرنده مي شود.
چند نكته در رابطه با اين روش:

    اين برنامه دوره باز گشت به توليد راطولاني تر مي كند.همچنين بايد افزود كه اين روش مناسب سالن هاي باز است كه در آنها امكان كاهش نور تا8 ساعت وجود دارد.


    علاوه بر تغييرمدت زمان نوربهتر است شدت نور نيز تغييريابد(كاهش)،كه اين امر موجب كاهش استرس وهمچنين موجب جلوگيري از كانيباليسم مي شود.


    بلافاصله پس از شروع مجدد دان،بايستي ميزان نور رابه 16 ساعت وشدت نور را به اندازه طبيعي باز گردانيد درغيراين صورت افزايش نور آرام آرام ودرطي چندمرحله انجام بگيرد بهتراست.

3-بازگشت به توليد:
كاهش بيش از 31%از وزن موجب بروزلطماتي به گله مي گردد.گزارش شده است كاهش 35%وزن سبب افزايش تلفات تولك وكاهش عملكرد توليد درسيكل دوم توليد شده است.
لذالازم است پس از35%كاهش وزن،مجددامرغها تغذيه گردند.
بايدنظرداشت كه اين مرحله بسيارحساس است ونقش تعيين كننده در طول مدت استراحت گله را بر عهده دارد.
جهت باز گشت مجدد گله و بازگشت به مرحله دوم سيكل توليد ، دو روش مختلف وجود دارد كه در زير به آن ها اشاره شده است.
1-3– بازگشت به توليد بلند مدت(دوره ترك توليد طولاني):
چنانچه پس از پايان گرسنگي ، گله با غذايي تغذيه شود كه فقط نياز هاي متابويكي بدن رااجابت كند وترميم كنندضايعات باشد،همچنين افزايش ميزان دان بصورت آرام آرام انجام مي شود،طول مدت استراحت گله طولاني خواهد شد.
آزمايشات مختلف نشان داده است كه افزايش دوره است استراحت سبب بهبود عملكرد در سيكل دوم توليد مي گردد.علاوه بر آن كيفيت تخم مرغ حاصله نيز بهبود مي يابد به نظر مي رسد استراحت بيشتر مرغ ودستگاه تناسلي آن ، سبب بهبود توليددر سيكل دوم مي گردد.
2-3س- باز گشت به توليد سريع(دوره ترك توليد كوتاه)
چنانچه بخواهيم گله پس از كاهش وزن لازم سريعا به توليد باز گردد،بهتر است تغذيه گله رابا جيره مرغ هاي تخمگذار شروع كنيم.باافزايش ميزان خوراك نيزمي توان(البته مقادير كم)باعث شروع به توليد سريعتر شد.
به عبارت ديگر كميت وكيفيت غذاي مصرفي در افزايش ويا كاهش طول دوره استراحت نقش اساسي دارد.
دردوره تولك كوتاه،توليدسريعا آغاز خواهد شد،اما عملكرد توليد نسبت به روش قبل پائين تر خواهد بود.
در زمان استراحت گله وباز گشت به توليد،مي توان از 2 ويا 3 جيره متفاوت بهره جست پس بهتر است در جيرههاي مورد استفاده ميزان اسيد آمينه گوگرددار(پرورش مرغ گوشتي جهت جايگذيني پرهاي ريخته شده)وهمچنين درصد كلسيم مورد توجه قرار گيرد.
درجيره هاي مورد استفاده بايستي ميزان پروتئين خام 15-16%،ميزان انرژي2500كيلو كالري و درصد اسيدآمينه گوگرددار7/-8/% باشد.
بهترين وضعيت تولك بردن زماني حاصل مي گردد كه گله 8 هفته پس از شروع گرسنگي به حد 5% توليد رسيده وكاهش وزن متحمل شده را جبران نماييد.