اصول تهويه موفق مرغداري‌ها در طي زمستان نسبت به تابستان بسيار متفاوت است. تحت شرايط محيطي گرم، حداكثر جريان هوا به طور معمول لازم است تا به صورت مستقيم پرندگان را خنك گرداند. تهويه توسط ترموستات يا كنترل‌كننده‌ها برطبق درجه حرارت مرغداري تنظيم مي‌شود. زمانيكه هوا سرد است، از تماس هواي سرد بيرون با پرنده بايد جلوگيري شود. به علاوه براي كاهش هزينه‌هاي گرمايي، فن‌ها به ميران حداقل استفاده مي‌شوند. گرم نگه داشتن پرندگان به ميزان كافي با هواي سالم با كيفيت، هدف اوليه تهويه در هواي سرد است. تهويه در زمستان همچنين هدفي براي كاهش رطوبت از مرغداري براي حفظ شرايط بستر مناسب است. در هواي خيلي سرد حداقل تهويه فن‌ها بايد توسط يك تايمر براي اطمينان از تهويه كافي براي حفظ كيفيت هوا و حذف رطوبت صورت گيرد. در زير خلاصه برخي از نكات كليدي تهويه موفق مرغداري‌هاي گوشتي در زمستان با تكيه بر تجارب مرغداري‌هاي صنعتي و يافته‌هاي تحقيقات دانشگاهي آمده است.
۱- تمام منافذ ورودي هوا گرفته شوند
مرغداري با منافذ زياد نمي‌تواند به خوبي تهويه شود.تمام هوا بايد فقط از ورودي‌هاي هوا وارد گردد. هواي سرد به سمت پايين جريان مي‌يابد، بنابراين نشت هواي سرد بيرون از طريق ترك‌ها، حفره‌ها و ديگر ورودي‌هاي ناخواسته به سمت كف جريان مي‌يابد. در نتيجه ميعان، باعث ايجاد بستر خيس، بستر كيكي و عملكرد ضعيف پرندگان مي‌شود. تست خانگي “گرفتگي” اندازه‌گيري فشار استاتيك است. اگر تمام درها، پنجره‌ها و وروردي‌ها بسته شوند و يك فن ۱۲۲ سانتيمتري با قدرت ۲۰۰۰۰ فوت مكعب در دقيقه روشن شود، شما بايد قادر باشيد كه يك فشار ثابت منفي ۱/۳ ميلي‌متر در مرغداري‌هاي قديمي و ۸/۳ ميلي‌متر در يك مرغداري جديد را ايجاد كنيد. اگر مرغداري اين تست را با موفقيت پشت سر نگذاشت، به احتمال زياد هوا از طريق درزها و شكستگي‌ها وارد مي‌شود.
شكل ۱- نحوه جريان يافتن هوا در مرغداري
مهم ترين اصل تهويه در زمستان اين است كه هوا را به سمت بالاي سالن و با سرعت بالا براي به دست آوردن مخلوط مناسبي از هوا هدايت كنيم.هواي سرد نبايد بر روي سر پرندگان سقوط كند.
۲-عايق كردن قبل از تهويه
شرايط پرورش مناسب نمي‌تواند در يك مرغداري در هواي سرد حفظ شود اگر گرما حفظ نشود.
۳- تنظيم تايمر فن براي حداقل نرخ تهويه مناسب، با توجه به سن پرنده
مطمئن شويد همه فن‌ها تنها توسط يك تايمر كنترل مي‌شوند. نرخ تهويه مناسب معمولاً از ۱۰/۰ فوت مكعب در دقيقه/پرنده در يك هفتگي تا ۹۰/۰ فوت مكعب در دقيقه/پرنده در ۸ هفتگي مي‌باشد.
مثال: در طي هفته اول با ۲۴۰۰۰ جوجه، به طور متوسط۲۴۰۰=۲۴۰۰۰*۱۰/۰ فوت مكعب در دقيقه نياز خواهيد داشت. به اين دليل گفته شد به طور متوسط زيرا نصب فني با قدرت ۲۴۰۰ CFM مشكل است. از يك تايمر استفاده كنيد،براي مثال براي ۲ فن ۹۱ سانتيمتري با قدرت ۱۰۰۰۰ درصدي از زمان براي ميانگين ۲۴۰۰ لازم خواهد بود. درصد از زمان لازم از طريق تقسيم CFMs لازم بر ظرفيت CFM فن‌هايي كه بايد روشن باشند به دست مي‌‌آيد. در اين مثال ۱۲/۰=۲۰۰۰۰/۲۴۰۰ كه ضرب اين عدد در ۵ دقيقه (زمان خاموش و روشن شدن تايمر) مساوي ۶/۰ دقيقه يا ۳۶ ثانيه زمان براي روشن شدن فن‌ها خواهد بود.
هرگز تهويه را با كمتر از ۲ فن ۹۱ سانتيمتري انجام ندهيد. تهويه يك فن ۹۱ سانتيمتري عموماً بازده فشار استاتيكي لازم براي تهويه مناسب را نخواهد داشت. گرما به طرف فن‌ها جريان مي‌يابد، بنابراين تهويه با يك فن ۱۲۲ سانتيمتري، تجمع حرارت در انتهاي مرغداري را در پي خواهد شد. استفاده از ۲ يا بيشتر از حداقل فن‌ها براي تهويه به حفظ يكنواختي تهويه كمك مي‌كند و اين مورد به نوبه خود عملكرد گله را افزايش ميدهد.
شكل ۲: حداقل جريان تهويه مناسب براي گرم كردن و خشك كردن هواي سرد و خارج ساختن هواي مرطوب
هواي گرم مي تواند رطوبت بسيار بيشتري نسبت به هواي سرد نگه دارد.اين توضيح مي دهد كه چگونه جريان هوا تهويه مناسب حداقل مي تواند كمك به حذف رطوبت از سالن كند حتي زماني كه باران مي بارد.
شكل ۳: مسير مناسب ورود هوا براي بهتر ين اختلاط آن با هواي گرم
فشار استاتيكي خوب براي جريان هواي مناسب بسيار مهم است. دهانه بيش از حد بزرگ ورودي هوا باعث كاهش فشار استاتيك مي‌شود و اجازه مي دهد هوا بر روي پرندگان سقوط كند. دهانه خيلي تنگ باعث افزايش فشار استاتيك به بيش از حد بالا و خفه كردن جريان هوا مي‌شود.
۴٫افزايش تنظيمات تايمر فن(حداقل ميزان تهويه) در هر هفته.
زمان شروع به كار فن بايد به طور هفتگي براي كنترل رطوبتي كه از طريق پرندگان در حال رشد به هوا اضافه مي‌شود افزايش يابد. همانطور كه در نكته ۳ اشاره شد، ميزان مورد نياز معمولا از ۰٫۱۰ CFM / پرنده به ۰٫۹۰ CFM / پرنده در طي يك دوره هشت هفته اي افزايش مي‌يابد. توجه داشته باشيد كه داشتن تنظيم درست تايمر حداقل تهويه به همان اندازه در پايان دوره رشد مهم است كه در آغاز دوره مهم است. در بخش دوم از دوره رشد، كنترل ترموستات معمولا تنظيمات تايمر را تحت الشعاع قرار ميدهد.
شكل۴- يك قاعده كلي اين است كه به ازاي هر فن ۱۲۲ سانتيمتري حدود ۱۵ ورودي هوا باز مي‌شود
۵.حفظ تنظيمات تهويه حداقل، بدون در نظر گرفتن شرايط در داخل و يا خارج
بدون حداقل تهويه، كيفيت هوا داخلي سالن بدتر خواهد شد و مشكلات رطوبت بستر و آمونياك را ايجاد خواهد كرد. ميزان از دست دادن حرارت سالن با حداقل تهويه كم است، و از لحاظ اقتصادي براي جلوگيري از مشكلات رطوبت قابل توجيه است. هنگامي كه هوا گرم مي شود (۱۱ درجه سانتيگراد) رطوبت نسبي آن به نصف كاهش مي يابد. هواي سرد پس از ورود به سالن در فصل زمستان گرم و خشك مي‌شود. بنابراين، اين “هوا” قادر است رطوبت اضافي را از طريق فن ها به خارج از سالن حمل كند . تهويه تنها راه براي حذف رطوبت از بستر سالن مرغداري است.
شكل ۵
ورود هوا در اطراف بالا و پايين ديوار فشار استاتيكي كمتري را خواهد داشت و به هواي سرد و مرطوب اجازه تماس با جوجه‌ها و بستر را خواهد داد
۶٫آوردن هواي سرد خارج از بالاي سالن بر روي سر پرندگان، با سرعت كافي براي تركيب با هواي گرم داخل قبل از تماس با پرندگان.
براي دستيابي به اين هدف، نياز به يك سالن بسته با فشار استاتيك در حدود ۰٫۱۰ اينچ (۲٫۵ ميلي متر)، به طور مناسب طراحي شده و تنظيم ورودي هاي هوا هستيم. يك فشار استاتيكي در حدود ۰٫۱۰ اينچ (۲٫۵ ميلي متر) هوا را ۲۰ فوت (۶٫۱ متر) به سمت مركز سالن جابجا مي‌كند. علاوه بر اين، عمل اختلاط، بازده حرارت سوختي را با جلوگيري از هواي گرم توليد شده توسط پرندگان، كوره‌هاي حرارتي و جوجه ها از طريق بردن به سقف و نگه داشتن در آنجا بهبود ميبخشد. فن‌هاي مخلوط كننده نيز مي توانند به ارتقاء يكنواختي دما و كاهش مصرف سوخت كمك كنند.
۷٫ اگر بستر مرطوب و يا آمونياكي يك مشكل است، حداقل نرخ تهويه را افزايش دهيد (تنظيمات تايمر فن).
جوجه‌ها در حدود ۰٫۹ كيلوگرم از آب، را به ازاي هر ۰٫۴۵ كيلوگرم از خوراك خورده شده را به سالن اضافه مي‌كنند. بنابراين مقدار زيادي آب به داخل سالن مرغداري در طي دوره رشد وارد ميگردد. علاوه بر مواد دفعي رطوبت بيش از حد باعث آمونياكي شدن مي شود ، و اين زماني بدتر مي‌شودكه رطوبت بستر بالا است. تهويه مناسب، تنها راه براي حذف رطوبت از بستر است.
۸٫اگر افزايش حداقل نرخ تهويه مشكل بستر مرطوب را حل نمي كند، مقدار كمي به گرما اضافه كنيد
گاهي اوقات زمانيكه يك سالن بستر نرم دارد، بيشتر كار كردن فن‌ها ممكن است مشكل را حل نكند. اين به اين معني است كه سالن به دستگاه‌هاي حرارتي بيشتري براي كمك به كاهش رطوبت و تسهيل دفع رطوبت نياز دارد. ممكن است خشك كردن يك سالن توسط افزايش تدريجي زمان كاركردن فن‌ها در طي زمان‌هاي گرم روز موقعيكه رطوبت كم است امكان پذير باشد. اگر اين كار جواب نداد، حرارات بايد افزايش يابد.
۹- اگر سالن بيش از حد گرد و خاكي و بستر خيلي خشك است، حداقل نرخ تهويه كاهش يابد.
اين وضعيت معولا نشانه‌اي از تهويه زياد است و بايد كه تنظيمات زمان فن‌ها كاهش يابد.
۱۰- اگر سالن بيش از حد گرم مي‌شود ، تنظيمات ترموستات را چك كنيد، نه تنظيمات تايمر فن را.
حداقل تنظيمات تايمر تهويه براي حذف رطوبت و هواي با كيفيت است نه كنترل درجه حرارت. براي خنك‌تر ساختن سالن، يك ترموستات يا كنترل كننده نقطه تنظيم حرارت براي حذف تايمر تهويه افزودن تهويه بيشتر استفاده مي‌شود.
شكل۶
۱۱- فن‌هاي كمكي گردش هوا مي‌توانند به تهويه و حفظ سوخت كمك كنند
علاوه بر اصول مشخص شده در بالا توليد كنندگان نيز ممكن است با استفاده از فن‌هاي كمكي گردش هوا را به عنوان راهي براي بهبود شرايط در زمستان در مرغداري و صرفه جويي در هزينه هاي گرمايشي در نظر بگيرند. مطالعات بيش از دو سال گذشته در اين زمينه نشان داده اند كه فن‌هاي كمكي گردش هوا مي توانند كمك قابل توجهي به جلوگيري از لايه‌بندي دما (پرورش مرغ به عنوان مثال، ماندن هواي گرم در نزديكي سقف و تجمع هواي سرد در سطح پرنده)نمايند.
شكل ۷
منبع
Jim Donald . Principles of Successful Wintertime Broiler House Ventilation. 2003. www.aviagen.com
http://www.itpnews.com